Dragi moji pustolovi i ljubitelji neobičnih putovanja, dobrodošli u novu seriju putopisa na Mr.M blogu. April, kao i naredni meseci će biti posvećeni jednom neobičnom kontinentu – Južna Amerika, prikazaću vam zemlje koje sam imao prilike da posetim i uveren sam da ćete uživati i poželeti da svoj odmor provedete u nekoj od destinacija. Na samom početku današnjeg putopisa gde ću se potruditi da vam dočaram prestonicu Urugvaja – Montevideo, želeo bih da se zahvalim Svetskoj turističkoj organizaciji (Svetska turistička organizacija Ujedinjenih nacija – UN Tourism), lokalnim ministarstvima turizma, nacionalnim turističkim organizacijama, kao i drugim partnerima koji su nesebično podržali moju avanturu u Južnoj Americi. Uz njihovu pomoć su nastali putopisi iz nekoliko zemalja, kao i brojne modne priče koje ćete imati priliku čitati tokom ovog serijala postova, a iskreno se nadam da ćete uživati u novoj avanturi.

Postovi iz Urugvaja su nastali uz nesebičnu pomoć Svetske turističke organizacije (UN Tourism), Ministarstva Turizma Istočne Republike Urugvaja, Sofitel Montevideo Casino Carrasco hotela.

Urugvaj, zvaničan naziv Istočna Republika Urugvaj (na španskom jeziku: Republica Oriental del Uruguai) je država u Južnoj Americi. Graniči se sa Argentinom na zapadu i jugozapadu i Brazilom na severu i severoistoku, dok se graniči sa Rio de la Platom na jugu i Atlantskim okeanom na jugoistoku. To je deo regiona Južnog konusa Južne Amerike. Urugvaj pokriva površinu od približno 176.215 kvadratnih kilometara. Ova zemlja ima populaciju od oko 3,5 miliona ljudi, od kojih skoro 2 miliona živi u metropolitanskoj oblasti glavnog i najvećeg grada – Montevidea.

Kako je nastao Urugvaj? Područje današnjeg Urugvaja prvo su naselile grupe lovaca sakupljača pre 13.000 godina. Preovlađujuće pleme u trenutku dolaska Evropljana bio je narod Charrua. U isto vreme, postojala su i druga plemena, kao što su Guarani i Chana, kada su Portugalci prvi osnovali Colonia do Sacramento 1680. godine, Urugvaj su kolonizovali Evropljani kasnije od susednih zemalja.

Španci su osnovali Montevideo kao vojno uporište početkom 18. veka zbog suprotstavljenih pretenzija na region, dok je Urugvaj izborio nezavisnost između 1811. godine i 1828. godine, nakon četvorosmerne borbe između Portugala i Španije, a kasnije Argentine i Brazila. Ostala je pod uticajem i intervencijama stranih zemalja tokom prve polovine 19. veka. Od kraja 19. veka do početka 20. veka sprovedene su brojne pionirske ekonomske, radne i socijalne reforme koje su dovele do stvaranja visoko razvijene države blagostanja, zbog čega je zemlja postala poznata kao „Švajcarska Amerike“. Međutim, niz ekonomskih kriza i borba protiv krajnje levičarskog urbanog gerilskog rata krajem 1960-ih i početkom 1970-ih kulminiralo je državnim udarom 1973. godine, kojim je uspostavljena građansko-vojna diktatura do 1985. godine. Urugvaj je danas demokratska ustavna republika, sa predsednikom koji je ujedno i šef države i šef vlade.

Tokom 2023. godine, Urugvaj je kategorisan kao država u kojoj vlada „potpuna demokratija“ prema Indeksu demokratije Economist i visoko je rangiran u međunarodnim merenjima transparentnosti vlade, ekonomske slobode, društvenog napretka, jednakosti prihoda, prihoda po glavi stanovnika, inovacija i infrastrukture. Zemlja je u potpunosti legalizovala kanabis (prva zemlja na svetu koja je to učinila), kao i istopolne brakove i abortuse. Član je osnivač Ujedinjenih nacija, OAS-a i Merkosura.

Montevideo je glavni i najveći grad Urugvaja. Prema popisu iz 2023. godine, u samom gradu živi nešto malo više 1.300.000 stanovnika na površini od 201 kvadratni kilometar. Montevideo se nalazi na južnoj obali zemlje, na severoistočnoj obali Rio de la Plate. Portugalski garnizon je osnovan na mestu gde se danas nalazi grad Montevideo novembra 1723. godine, Portugalski garnizon je proterao u februaru 1724. španski vojnik Bruno Maurisio de Zabala, kao strateški potez usred špansko-portugalskog spora oko platinskog regiona.

Ne postoji zvaničan dokument o osnivanju grada, ali „Dnevnik“ Bruna Maurisija de Zabale zvanično pominje datum 24. decembar 1726. godine kao datum osnivanja grada, što potvrđuju prisutni svedoci. Potpuna nezavisnost od Buenos Ajresa kao pravog grada postignuta je tek 1. januara 1730. godine. Takođe je bio pod kratkom britanskom vlašću 1807. godine, ali su grad na kraju ponovo zauzeli španski kriolosi koji su pobedili britansku invaziju na reku Plejt. Montevideo je sedište administrativnog sedišta Merkosura i ALADI-ja, vodećih trgovinskih blokova Latinske Amerike, pozicija koja je podrazumevala poređenje sa ulogom Brisela u Evropi.

U Mercerovom izveštaju o kvalitetu života iz 2019. godine Montevideo je ocenjen kao prvi u Latinskoj Americi, rang koji grad dosledno drži od 2005. godine. Od 2010. godine, Montevideo je bio 19. najveća gradska ekonomija na kontinentu i 9. nosilac najvećeg prihoda među većim gradovima. U 2022. godini ima projektovani BDP od 53,9 milijardi dolara, sa 30.148 dolara po glavi stanovnika.

Godine 2018. klasifikovan je kao beta globalni grad koji je bio osmi u Latinskoj Americi i 84. u svetu. Montevideo je bio domaćin svakog meča tokom prvog FIFA Svetskog prvenstva 1930.

Opisan kao „živo, eklektično mesto sa bogatim kulturnim životom“ i „uspešan tehnološki centar i preduzetnička kultura“, Montevideo je bio na osmom mestu u Latinskoj Americi na 2013. godini. Grad ima istorijsku evropsku arhitekturu i u stvari se smatra jednim od gradova sa najvećim uticajem art decoa. Montevideo je centar trgovine i visokog obrazovanja u Urugvaju, kao i njegova glavna luka i finansijsko središte, usidrivši metropolitansko područje sa oko 2 miliona stanovnika.

Šta biste trebali posetiti u Montevideu? Plaza Independencia (prevod sa španskog za “Trg nezavisnosti”) je najvažniji gradski trg u Montevideu, postavljen u 19. veku na području koje je zauzimala Citadela Montevideo. U njegovom centru je spomenik generalu Hozeu Gervasiju Artigasu, a ispod njega njegov mauzolej.

Smešten u bario Centro, na granici sa Ciudad Vieja, trg je korišćen za brojne političke demonstracije i zvanične javne događaje. Istaknute zgrade okrenute prema trgu su Palasio Salvo, Solis teatar, palata Estevez i Izvršni toranj.

Muzej Andes 1972 (na španskom: Museo Andes 1972) nalazi se u Starom gradu u Montevideu. To je muzej o priči o čuvenom letu 571 Urugvajskog vazduhoplovstva vezanom za avionsku nesreću koja se dogodila u Andima 1972. godine u kojoj je učestvovala grupa urugvajskih ragbista, njihovih prijatelja i rođaka koji su putovali u Čile kada se avion srušio. Neki od njih su pripadali ragbi klubu Old Christians. Njihova priča o tome kako su preživeli tragediju prenošena je širom sveta putem knjiga, dokumentarnih filmova, slika i konferencija i bila je inspiracija za film Živ (“Alive”) i mnoge knjige.

Muzej odaje počast sećanju na 29 osoba koje su poginule u avionskoj nesreći u Andima i onima koji su rizikovali svoje živote da bi spasli ostale. To je podsetnik na onih 16 Urugvajaca koji su se vratili u život nakon 72 dana u Andima u teškim vremenskim uslovima bez hrane i odgovarajuće odeće. To je privatno preduzeće koje su MEC i Ministarstvo za turizam i deportaciju Urugvaja proglasili od kulturnog i turističkog interesa.

Palata Salvo (na španskom: Palacio Salvo) je eklektičan neboder na raskrsnici avenije 18 de Julio i Plaza Independencia u Montevideu. Završena 1928. godine, Palacio Salvo sa 27 spratova visoka je 105 m. Kratko vreme je bila najviša zgrada u Latinskoj Americi, a po završetku bila je najviša armiranobetonska konstrukcija na svetu. Dizajnirao je arhitekta Mario Palati, italijanski imigrant koji živi u Buenos Ajresu, koji je koristio sličan dizajn za svoju Palatu Barolo u Buenos Airesu. Od 1996. godine, Palata Salvo je nacionalni istorijski spomenik Urugvaja.

Kapija od Citadele (na španskom: Puerta de la Ciudadela) je poslednji preostali komad starog zida oko Montevidea. To je samo lučni prolaz sa prilično malim komadom kamena koji ga okružuje, ali sveukupno je prilično impresivan i interesantan. Takođe je postavljen tako da služi kao ulaz u Plaza Indepencia i odlično je pravo fotogenično mesto za fotografisanje i same kapije i ostatka zida, kao i samog pogleda koji se vidi kroz nju. Pogled prema trgu, a u pozadini možete videti Palacio Salvo je zaista nešto posebno. Ovo je mesto koje ne biste smeli propustiti ako se šetate starim delom grada Montevidea.

Pozorište Solis (na španskom: Teatro Solis) je najvažnije i najpoznatije pozorište Urugvaja. Otvoreno je 1856. godine. Zgradu je projektovao italijanski arhitekta Karlo Zuki. Nalazi se u Starom delu grada Montevidea, odmah pored Plaza Independencia. Pozorište je dobilo ime po istraživaču Huanu Diazu de Solisu, koji je bio prvi evropski istraživač koji je došao u savremeni Urugvaj.

Vlada Montevidea je 1998. godine započela veliku rekonstrukciju pozorišta, koja je uključivala dve kolone koje je dizajnirao Philippe Starck. Rekonstrukcija je završena 2004. godine, a ponovno otvaranje u avgustu iste godine. Akustičke studije projekta rehabilitacije poverene su Džeromu Falali iz francuskog studija Avel Acoustikue. La Parisina Tomasa Giribaldija, koja se smatra prvom urugvajskom nacionalnom operom, premijerno je izvedena u Solis-u 14. septembra 1878. godine.

Bazilika Metropolitanske katedrale je glavna katolička crkva u Montevideu. Nalazi se u Starom gradu, okrenut prema Plaza Constitucion ili Plaza Matriz. Navedena je kao nacionalni istorijski spomenik 1975. godine. Poreklo bazilike datira iz kolonijalne ere, kada je 1740. godine izgrađena crkva od cigala na mestu koje sada zauzima katedrala. Kasnije, 1790. godine, postavljen je kamen temeljac za početak izgradnje nove zgrade, koja je u neoklasičnom stilu i koju je dizajnirao Tomas Toribio. Hram je konačno osveštan 1804. godine, kada zemlja još nije stekla nezavisnost, pa je 2004. godine obeležena njena dvestogodišnjica.

Kasnije, 1870. godine naslovljena je kao mala bazilika, a 12. jula 1878. godine papa Leon XIII ju je uzdigao u status katedrale. Godine 1897. proglašena je za mitropolitsku baziliku, imenujući sufraganske biskupije Salto i Melo. U ovoj katedrali se održavaju važne ceremonije kojima predsedava nadbiskup Montevidea. Međutim, tu je i paroh koji obavlja svoje dužnosti, kao i oni koji su zaduženi za ostale parohije. U ovom prostranom hramu često se održavaju venčanja i horski koncerti. Kao što je bio običaj u 19. veku, ovde počivaju posmrtni ostaci poznatih ličnosti koje su umrle u gradu, bili oni religiozni ili ne.

Plaza de la Constitucion (na španskom „Ustavni Trg“), poznat i kao Plaza Matriz, najstariji je gradski trg u Montevideu. Smešten u bario Ciudad Vieja, od 1726. godine bio je gradonačelnik gradske tvrđave San Felipe i Santjago od Montevidea, u kojoj je bio jedini otvoreni javni prostor. To je centar istorijskog okruga grada i okružen je važnim zgradama, kao što su Metropolitenska katedrala i Kabildo. To je jedno od najvažnijih turističkih mesta u gradu.

Osnovan 1726. godine, dve godine nakon osnivanja Montevidea, trg je bio prašnjava ravnica sve do kraja 18. veka, kada su oko njega podignute zgrade. Od tog trenutka u prostoru su se održavale zvanične manifestacije i proslave, kako civilne tako i vojne, kao i borbe bikova, pošto se na trgu nalazila i arena. Trenutno je turistička i komercijalna osovina barija zajedno sa Peatonal Sarandi. U blizini su kancelarije, vladine zgrade, banke, brojne prodavnice i kulturne institucije.

Ono što nije poznato je da je 1868. godine počela je izgradnja postrojenja za pumpanje pare i cevovoda od 60 km za snabdevanje grada vodom. Osim toga, na trgu je izgrađena česma za prijem vode. Dana 13. maja 1871. godine, voda pumpana iz reke Santa Lucia do Plaza Constitucion stigla je po prvi put. Konačno, fontanu je zvanično otvorio predsednik Lorenco Batle i Grau 18. jula. 1871. godine. Fontana je dizajn arhitekte Huana Manuela Ferarija, a sastoji se od kružnog bazena sa kitnjastim stubom u centru koji ima oblik tri jela koja se otvaraju u manjoj veličini. U centru su četiri grifona naizmenično sa različitim simboličkim elementima, kao što je nacionalni grb.

Stadion Sentenario (na španskom: Estadio Centenario) je stadion u Parku Batlle u Montevideu, koji se prvenstveno koristi za priređivanje fudbalskih utakmica. Stadion je izgrađen između 1929. i 1930. godine da bi bio domaćin inauguracionog Svetskog prvenstva u fudbalu 1930. godine, kao i da bi se obeležila stogodišnjica prvog urugvajskog ustava. FIFA ga je navela kao jedan od klasičnih fudbalskih stadiona u svetu. Prekretnica je bila 18. jula 1983. godine kada ga je FIFA ga je proglasila prvim istorijskim spomenikom svetskog fudbala, do danas jedinom zgradom koja je dobila ovo priznanje u svetu.

Estadio Centenario je nacionalni stadion Urugvaja i glavni dom njihove fudbalske reprezentacije. Urugvaj je uvek bio pretnja kada je igrao na svom domaćem stadionu, konstantno pobeđujući vrhunske timove. Čak je i najbolje rangirana fudbalska reprezentacija Brazila ostvarila samo tri pobede u 20 pokušaja, od čega su dve bile zvanične utakmice tokom kvalifikacija za Svetsko prvenstvo 2010. godine i 2018. godine, ali jedna je bila najteži poraz Urugvaja na stadionu kada su izgubili 4-0 od Brazila 2009. godine.

Siudad Vijeha (Ciudad Vieja, španski naziv za “Stari grad”) je bario (kvart ili okrug) u Montevideu. Smešten na poluostrvu na ušću zaliva Montevideo, to je istorijska četvrt grada. Osnovana je 1724. godine kao grad ograđen zidinama od strane Španskog carstva. Nakon sticanja nezavisnosti Urugvaja, postao je kvart grada koji se širio, koji je brzo prerastao prvobitnu tvrđavu, koja je kasnije srušena.

Kao jedan od centralnih gradskih okruga, čini deo njegovog centralnog poslovnog okruga pored Centro i Cordon. Služi kao ključna kancelarijska četvrt, u kojoj se nalazi nekoliko komercijalnih banaka i drugih finansijskih institucija, vladine zgrade, kao i muzeji, kulturni prostori, pozorišta i umetničke galerije. Okrug takođe ima visoku koncentraciju Art Deco, Art Nouveau i neoklasičnih zgrada.

Do 1829. godine bio je opasan zidom koji ga je štitio od mogućih invazija. Nakon što je zid srušen, jedini njegov deo koji je sačuvan bila je glavna kapija u Citadelu, koja je do danas ostala kao amblem Montevidea. Neki nazivi ulica podsećaju na prisustvo zida, kao što su Ciudadela (citadela) ili Breča (prodor), koji svoje ime nosi po proboju u zidu koji su Britanci uspeli da otvore da uđu u grad tokom britanske invazije 1807. godine i kratke okupacije grada pre nego što su poraženi.

Glavna ulica Sarandi je 1992. godine pretvorena u pešačku stazu, što je povećalo njenu komercijalnu i turističku atraktivnost. Nekoliko godin kasnije, 2005. godine proširena je izvan Trga Ustava. Sijudad Vijeha ima elegantne zgrade iz kolonijalnog doba i prvih decenija nezavisnosti. Kabildo (izgrađen između 1804. i 1812. godine), Teatar Solis, Metropoliten katedrala i nekoliko muzeja, poput Museo Torres Garcia su među najupečatljivijim. Takođe, nekoliko dizajnerskih radnji i recikliranih podova u potkrovlju cvetaju na ulicama u blizini luke.

Pocitos je luksuzni primorski bario Montevidea. Graniči se sa Buceom na istoku, Parkom Batlle na severu, Tres Cruces, Cordon i Parkom Rodo na zapadu i Punta Carretas na jugu. Pocitos je politički uključen u CH opštinu Montevideo, a smešten je duž obala Rio de la Plate, jedna je od najpoznatijih plaža u gradu. Susedstvo je bogato područje grada, koje karakteriše prisustvo visokih stambenih zgrada koje gledaju na Ramblu i glavne bulevare, zajedno sa starim neoklasicističkim i eklektičnim vilama.

Svetionik Punta Brava (na španskom: Faro Punta Brava), takođe poznat kao Svetionik Punta Karetas, podignut je 1876. godine. Svetionik je visok 21 metara, a njegova svetlost doseže 24 km daljine, sa bljeskom svakih deset sekundi. Svetionik je modernizovan 1962. godine i postao je električni. Svetionik je važan za vođenje čamaca do luke Banco Ingles Buceo ili ulaza u reku Santa Lucia.

Park Batlle (Parque Batlle) je glavni javni centralni park, koji se nalazi južno od Avenida Italia i severno od Avenue Rivera. Uz Park Prado i Park Rodo, jedan je od tri velika parka koji dominiraju Montevideom. Park i okolina čine jedno od 62 naselja (barios) grada. Bario Parque Batlle je jedan od sedam priobalnih barija, a ostali su Buceo, Karasko, Malvin, Pocitos, Punta Karetas i Punta Gorda.

Bario Parque Battle obuhvata četiri nekadašnja okruga: Belgrano, Italiano, Villa Dolores i sam Batlle Park i graniči se sa četvrtima La Blankueada, Tres Cruces, Pocitos i Buceo. Ima veliku gustinu naseljenosti i većina njegovih domaćinstava je sa srednjim visokim ili visokim prihodima. Vila Dolores, pod-okrug Parkue Batlle, dobila je ime po originalnoj vili Don Alejo Rossell i Rius i Dona Dolores Pereira de Rossel. Na njihovom terenu su pokrenuli privatnu kolekciju životinja koja je postala zoološki vrt i vlasništvo je preneto gradu 1919. godine, a tokom 1955. godine u okviru izgrađen je Planetarijum Montevidea.

Parque Batlle je nazvan u čast Hozea Batlea i Ordonjeza, predsednika Urugvaja od 1911. do 1915. godine. Park je prvobitno predložen Zakonom iz marta 1907. godine, kojim su takođe projektovani široki bulevari i avenije. Francuski pejzažni arhitekta, Carlos Thais, počeo je sa sadnjom 1911. godine, a 1918. godine park je dobio ime Parque de los Aliados, nakon pobede saveznika u Prvom svetskom ratu. 5. maja 1930. godine, nakon značajnog proširenja, ponovo je preimenovan u Parque Batlle i Ordonez. Od 2010. godine, park pokriva površinu od 60 hektara i smatra se “plućem” grada Montevidea zbog velikog broja drveća koje je ovde zasađeno.

Park Prado (na španskom Parque Prado) je otvoren 1873. godine i najveći je od šest glavnih javnih parkova u Montevideu sa površinom od 260 hektara. Smešten u severnom delu grada, potok Miguelete protiče kroz park i naselje istog imena. Okružen je avenijama Agrasijada, Obes Lukas, Hoakin Suarez, Luis Alberto de Erera i ulicama Kastro i Hoze Marija Rejes.

Najposećenije oblasti parka su Rosedal, javni ružičnjak sa pergolama, Botanička bašta, prostor oko Hotela del Prado, kao i Rural del Prado, sezonski sajam stoke i domaćih životinja. Rosedal sadrži četiri pergole, osam kupola i fontanu; njenih 12.000 ruža je uvezeno iz Francuske 1910. godine. Postoji nekoliko staza za trčanje duž reke Miguelete.

Predsednička rezidencija se nalazi iza Botaničke bašte. Osnovan 1930. godine, Muzej Huana Manuela Blanesa nalazi se u Paladijanskoj vili, koja je od 1975. godine na listi nacionalne baštine, i uključuje japansku baštu. Muzej Profesor Atilio Lombardo i Botanička bašta osnovani su 1902. godine, a takođe Nacionalni institut za fizičku klimatologiju i njegova opservatorija se takođe nalaze u Parku Prado.

U narednom postu pisaću vam o Sofitel Montevideo Casino Carrasco hotelu, koji je predstavnik klasičnog urugvajskog luksuza. Hotel Casino Carrasco je istorijski hotel i kazino sa pet zvezdica, smešten na Rambli, hotel predstavlja centar urbanističkog plana koji su za bario Carrasco, u prvim decenijama 20. veka, osmislili francuski pejzažni arhitekti Charles Thais i Edouard Andre.

Dragi moji pustolovi, došli smo do kraja ovog prvog specijalnog putopisa o prestonici Urugvaja – Montevideo, gde smo imali prilike da uživamo u lepoti ove neobične zemlje u Južnoj Americi. Današnji putopis ne bi bio moguć bez nesebične pomoći Svetske turističke organizacije (UN Tourism), Ministarstva Turizma Istočne Republike Urugvaja, Hotel Sofitel Montevideo Casino Carrasco u saradnji sa lokalnim partnerima koji su omogućili da osetim duh i lepotu lokalne kulture i lepote svakodnevnog života u Montevideu. Naravno kao i uvek potrudio sam se da vam prenesem svoje utiske o ovom neobičnom iskustvu iz Urugvaja.

Čovek je bogat u duši ako je uspeo da istraži svet i meni je drago da uvek uspem da pronađem partnere mojih projekata koji mi pomažu da otkrijem nove i neobične destinacije na jedan sasvim drugačiji način.

Čast mi je da imam priliku da sarađujem sa brojim kompanijama i privrednicima u sektoru turizma i želeo bih još jednom da se zahvalim Svetskoj turističkoj organizaciji (UN Tourism), Ministarstvu Turizma Istočne Republike Urugvaja, Hotelu Sofitel Montevideo Casino Carrasco na ovoj neverovatnoj avanturi i što su mi omogućili da na jedan sasvim drugačiji način osetim lepote ove neobične urugvajske kulture i osetim lepote svakodnevnog života u Montevideu.

Kako se vama dopala ova moja priča o Montevideu i predstavljanje urugvajskog centra zabave i hedonizma koji krasi srce ove neobične zemlje u Južnoj Americi? Da li ste imali priliku do sada da posetite Montevideo i prelepi Urugvaj?

Ako imate neko pitanje, komentar, sugestiju ili poruku za mene možete mi napisati dole u komentarima. Naravno, kao i uvek možete me kontaktirati putem maila ili društvenih mreža, sve adrese možete pronaći na stranici KONTAKT. Vidimo se na istom mestu za par dana, sa nekom novom pričom!

Blogerski pozdrav iz Montevidea,

Mr.M

Ovaj post je sponzorisan od strane Svetske turističke organizacije (UN Tourism), Ministarstva Turizma Istočne Republike Urugvaja, Hotela Sofitel Montevideo Casino Carrasco kao i drugih lokalnih partnera. Ovaj post predstavlja moju ličnu i iskrenu recenziju doživljaja destinacije.